Współczesny styl życia niesie ze sobą wiele wyzwań zdrowotnych, z którymi musi się zmagać coraz więcej osób. Jednym z nich jest niedoczynność tarczycy – stan, który może wywołać szereg nieprzyjemnych objawów i wpłynąć na jakość życia na wielu poziomach. Tarczyca, pomimo swojego niewielkiego rozmiaru, odgrywa kluczową rolę w regulacji hormonalnej organizmu. Niestety jej zaburzenia są coraz powszechniejsze – dotykają zarówno kobiety, jak i mężczyzn i to niezależnie od wieku. W celu zrozumienia, jak skutecznie zrównoważyć poziom jodu w organizmie oraz jak zadbać o zdrowie tarczycy, warto przyjrzeć się zarówno przyczynom niedoczynności, jak i roli kluczowych pierwiastków, takich jak jod, selen i cynk, w utrzymaniu właściwej pracy tego ważnego narządu.
Spis treści:
- 1. Czym jest niedoczynność tarczycy?
- 2. Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy? Najczęstsze objawy
- 3. W jaki sposób należy funkcjonować przy niedoczynności tarczycy?
- 4. Jakich produktów unikać?
- 5. Niedobór jodu — jak mu zapobiegać?
- 6. Kiedy niedobór zagraża najbardziej?
Czym jest niedoczynność tarczycy?
Tarczyca jest niewielkim narządem znajdującym się poniżej szyi. Jej praca kontrolowana jest przez przysadkę mózgową, uwalniającą hormon tyreotropowy (w skrócie TSH), on z kolei pobudza tarczycę do produkowania trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Hormony te mają ogromny i wielopoziomowy wpływ na organizm, a ich zaburzenia w stężeniu może skutkować różnymi objawami.
Niedoczynność tarczycy występuje u około 5% kobiet oraz u 1% mężczyzn. Mimo tego, że ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem, narażone są również młode osoby.
W najczęstszych przyczynach występowania niedoczynności tarczycy wyróżnia się chorobę Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy), stan po operacyjnym usunięciu tarczycy, po leczeniu jodem radioaktywnym, przedawkowanie leków przeciwtarczycowych lub niedobór jodu w organizmie. Rzadziej przyczyną może być wtórna niedoczynność spowodowana chorobami przysadki, zapalenie występujące po porodzie czy podostre zapalenie tarczycy.
Warto zwrócić uwagę, że Hashimoto może występować w grupach rodzinnych.
Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy? Najczęstsze objawy — suchość skóry, zaparcia, wypadanie włosów
Po czym można poznać niedoczynność? Głównie objawia się ona przez:
· ciągłe i intensywne uczucie zmęczenia,
· trudności z koncentracją,
· przyrost masy ciała,
· osłabienie i wypadanie włosów,
· niskie ciśnienie tętnicze,
· zaparcia i niestrawność,
· osłabioną pamięć,
· suchą skórę,
· nieuzasadnione uczucie zimna,
· bladą skórę,
· zaburzenia lękowe,
· spadek libido,
· w przypadku kobiet może dojść do zaburzeń cyklu miesiączkowego.
Przy przeprowadzeniu badań krwi można zauważyć również niedokrwistość oraz podwyższone stężenie cholesterolu.
Jak dbać o tarczycę? Leczenie niedoczynności tarczycy. Wpływ jodu, cynku i selenu na hormony
Największym sprzymierzeńcem przy dbaniu o ten narząd będzie zdrowa, zrównoważona i odżywcza dieta. Szczególnie ważne jest, aby posiłki były bogate w jod, selen i cynk. Mają one znaczący wpływ na wspieranie prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Ich niedobory można uzupełnić na przykład pijąc wodę leczniczą Hanna na odporność, z jodem i żelazem.
Selen odgrywa ważną rolę przy syntezie hormonów. U osób cierpiących na Hashimoto pełni on funkcje ochronne dla narządu przed jego wyniszczeniem. Dostarczyć go można w naturalny sposób poprzez dodanie do diety orzechów brazylijskich, jaj lub tuńczyka (100 gramów tej ryby pokrywa zapotrzebowanie dorosłej osoby w 95%).
Jod ma zasadniczy wpływ na wytwarzanie i wydzielanie trijodotyroniny oraz tyroksyny. Zaleca się, aby osoby dorosłe oraz dzieci powyżej 13 roku życia przyjmowały dziennie 150 mikrogramów tego pierwiastka. Przy okresie ciąży oraz karmienia piersią zapotrzebowanie na ten składnik wzrasta do około 250 mikrogramów na dobę.
Znaleźć go możemy głównie w wodzie pitnej bogatej w jod, rybach morskich (zwłaszcza białych, takich jak dorsz, makrela czy flądra), owocach morza i algach, a także w jajach, jogurtach i produktach mlecznych.
Cynk także uczestniczy w syntezie hormonów. Należy zwrócić uwagę na częsty niedobór tego składnika przy niedoczynności tarczycy. Aby zadbać o odpowiedni poziom tego składnika w organizmie, w naszej diecie powinny się znajdować produkty takie jak: mięso, wątróbka, kasza gryczana, jajka, pestki dyni czy nasiona słonecznika.
Ważne jest unikanie stresu, w czym mogą pomóc np. zajęcia jogi, medytacje i inne techniki relaksacyjne. Regularne uprawianie aktywności fizycznych ma pozytywne działanie na regulację hormonów oraz wpływa na lepszą jakość snu, co również przyczyni się do zmniejszenia podatności na stres.
W jaki sposób należy funkcjonować przy niedoczynności tarczycy?
Choroba ta przy odpowiednim prowadzeniu lekarskim, kontrolnych badaniach, odpowiednio dobranych lekach oraz dbaniu o dietę i zdrowie nie powinna znacząco wpływać na nasze codzienne funkcjonowanie. Zwrócić należy szczególną uwagę na urozmaicone i wartościowe posiłki, ze względu na ich kluczową rolę w dostarczaniu niezbędnych składników wspomagających prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Powinno się unikać restrykcyjnych, gotówkowych diet.
Należy spożywać posiłki regularnie w odstępach 3-4 godzin. Ważne jest zadbanie o prawidłowe nawadnianie organizmu (należy pić co najmniej 2 litry wody dziennie), odpowiedni i jakościowy wypoczynek, a także wyeliminowanie stresu. W tym celu polecana jest woda lecznicza Dziedzilla na równowagę minerałów w organizmie.
Najczęściej konieczne będzie przyjmowanie leków oraz wykonywanie kontrolnych badań przez całe życie, w niektórych przypadkach może jednak dojść do samoistnego wyzdrowienia i ustąpienia objawów choroby.
Jakich produktów unikać?
W przypadku niedoczynności tarczycy istotne jest, aby unikać produktów, które ograniczać będą wchłanianie jodu do organizmu. Zalicza się do nich między innymi warzywa takie jak kapusta, kalafior, brokuły czy szpinak. Zawierają one tioglikozydy, które blokują wchłanianie jodu. Jeśli planujemy spożycie warzyw z rodzin kapustowatych, należy poddać je obróbce termicznej lub zamrożeniu, co zmniejszy zawartość tioglikozydów. Zaburzać pracę tarczycy mogą również warzywa nasion strączkowych, dlatego należy ograniczyć ich obecność w diecie oraz bezwzględnie unikać spożycia bez obróbki termicznej.
Stanowczo powinno się wykluczyć spożywanie soi i wszelkich produktów sojowych, a także ziół obniżających ciśnienie krwi ze względu na zagrożenie niedociśnieniem. Negatywny wpływ mają także białe pieczywa, jasne makarony, słodycze, słodkie przekąski, tłuste mięsa, smalec oraz napoje gazowane i alkoholowe.
Niedoczynność tarczycy – konsekwencje niedoboru jodu w organizmie
Jod jest jednym z najważniejszych mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jego niedobór prowadzi do wielu ciężkich zaburzeń odbijających się poważnie na stanie zdrowia. Głównymi objawami są: zwiększenie masy ciała, senność i zmęczenie oraz sucha i podatna na uszkodzenia skóra.
Deficyt jodu może mieć negatywny wpływ na liczbę poronień oraz doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i śmiertelności u noworodków. Umiarkowany niedobór może wpłynąć negatywnie na iloraz inteligencji, a także zdolność uczenia się, zapamiętywania i skupienia. Narażone na braki tego pierwiastka są głównie osoby mieszkające w obszarach znacznie oddalonych od morza, unikające w swojej diecie soli oraz ryb i owoców morza.
Niedobór jodu — jak mu zapobiegać?
Aby zapobiegać niedoborom jodu, należy zwrócić szczególną uwagę na składniki występujące w diecie. Istotne jest, by była ona jak najbardziej zróżnicowana i bogata w ten pierwiastek. Produkty takie jak ryby, sery czy produkty mleczne wpływają znacząco na poziom tego składnika w organizmie. Doskonale sprawdzi się picie wody leczniczej bogatej w jod, która pozwoli na jego szybkie uzupełnienie, a także wpłynie pozytywnie na nasz poziom nawodnienia. Znajdziemy go też w pieczarkach oraz soli.
Kiedy niedobór zagraża najbardziej?
Prawidłowy poziom jodu jest niezwykle ważny i odgrywa kluczową rolę w rozwoju fizycznym oraz psychicznym, dlatego szczególnie ważne jest, aby zachować jego prawidłowy poziom w okresie dorastania. W przypadku deficytu tego pierwiastka w ciąży może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu dziecka i w następstwie objawiać się głuchotą, silnym napięciem mięśni, upośledzeniem umysłowym i zahamowaniem wzrostu i rozwoju płciowego.
U niemowląt oraz małych dzieci niedobór objawia się poprzez pogorszenie rozwoju intelektualnego i ruchowego, opóźnione ząbkowanie, spowolnienie wzrostu oraz poprzez nieproporcjonalną budowę ciała. W przypadku starszych dzieci zauważyć można natomiast opóźnione dojrzewanie płciowe, obniżoną sprawność umysłową, nadwagę czy nadmierną ospałość i zmęczenie. Jest to więc kluczowe, aby zadbać o odpowiednią podaż jodu w okresie rozwoju i dorastania, ponieważ konsekwencje niedoborów mogą być nieodwracalne.
